Devletimizde birçok şahıs tarafınca bilinmiyor olsa da, son dönemde toplumsal medyada adından daha oldukça söz edilmeye başlanan bir hastalık var: Serebral Palsi
Meydana getirilen araştırmalara gore Türkiye’de ortalama 300 bin serebral palsili kişi bulunuyor. 3-18 yaş grubu nüfus verilerine gore ise bu yaş grubunda 108 bin serebral palsili kişi olduğu tahmin ediliyor.
Serebral Palsi nedir?
Serebral palsi (SP), çoğu zaman doğumdan ilkin, doğum esnasında yada doğumdan sonraki ilk birkaç yıl içinde beyinde oluşan hasar yada anormal gelişim sebebiyle kas kontrolünde sorunlara neden olan kalıcı hareket bozuklukları olarak tanımlanıyor.
Serebral palsinin emareleri çoğu zaman bir çocuğun ilk birkaç senesinde fark edilir. En yaygın emareler içinde gelişimde gecikmeler (mesela, başını kaldırmada yada oturmada gecikmeler), kas tonusunda anormallikler (mesela, oldukça gevşek yada oldukça sert kaslar) ve hareketlerde koordinasyon eksikliği bulunur.
Serebral palsi, kişiden kişiye farklılık izah edebilir. Bazı kişilerde hafifçe emareler olabilirken, ötekiler ciddi ve yaşamı sınırlayıcı emarelerle karşı karşıya kalabilir. Bazı kişiler yürüyebilirken, ötekiler tekerlekli sandalyeye bağımlı olabilir.
Ek olarak bazı kişilerde konuşma ve öğrenme güçlükleri şeklinde ek problemler da olabilir. Serebral palsi tedavisi çoğu zaman kişinin emarelerini yönetmeye yöneliktir. Bu, fizik tedavi, iş terapisi ve konuşma terapisi şeklinde bir takım tedaviyi içerebilir. Ek olarak bazı durumlarda ilaçlar yada cerrahi müdahaleler de gerekebilir.
Serebral palsi, çoğu zaman yaşam boyu devam eden bir durumdur. Sadece, uygun tedavi ve destekle, birçok şahıs etken ve tatminkar bir yaşam sürdürebilir. serebral palsinin bazı yaygın emareleri şu şekilde;
- Kas tonusu anormallikleri: Çocuk kaslarını normalden daha gevşek (hipotoni) yada daha sert (hipertoni) hissedebilir.
- Spastisite: Kasların istemsiz kasılması ve rahatlamaması.
- Ataksi: Denge ve koordinasyon eksikliği, düşmeye yada sarsılmaya niçin olabilir.
- Hareket ve adım atma zorlukları: Yürürken sürüklenen bir ayak yada eşitsiz, sallantılı bir yürüyüş şeklinde.
- Gelişimsel gecikmeler: Oturma, emekleme ve adım atma şeklinde temel motor becerilerin gelişiminde gecikmeler.
- İnce motor becerilerinde zorluklar: Düğme ilikleme yada yazma şeklinde görevlerde zorluklar.
- Konuşma ve dil gelişiminde zorluklar.
- Yutma yada beslenme zorlukları.
- Epilepsi: Bazı serebral palsi hastaları, nöbetleri içerebilecek bir durum olan epilepsiye haiz olabilir.
- Zihinsel engeller: Bazı serebral palsi vakalarında, bilişsel gelişimde gecikmeler yada öğrenme güçlükleri olabilir.
- Görme ve işitme sorunları: Bazı çocuklarda, görme yada işitme problemlerine niçin olabilecek ek komplikasyonlar olabilir.
Serebral Palsi tedavi edilebilir mi?
Serebral palsinin temel sebebi çoğu zaman düzeltilemez. Sadece emareler ve semptomlar yönetilebilir ve kişinin yaşam kalitesi mühim seviyede iyileştirilebilir.
- Fizik Tedavi: Fizik tedavi, çocuğun kas enerjisini ve genel hareketliliğini iyileştirmeye destek olabilir. Ek olarak çocuğun daha iyi denge ve koordinasyon geliştirmesine destek olabilir.
- İş Terapisi: İş terapisi, çocuğun günlük yaşam becerilerini, bilhassa ince motor becerilerini geliştirmeye destek olabilir. Bu, çocuğun kendine bakma kabiliyetini iyileştirebilir.
- Konuşma ve Dil Terapisi: Konuşma ve dil terapisi, çocuğun konuşma kabiliyetini geliştirebilir ve yutma zorluklarını yönetmeye destek olabilir.
- İlaçlar: Bazı ilaçlar, spastisiteyi (kasların aşırı kasılması) azaltmaya destek olabilir.
- Cerrahi Müdahaleler: Bazı durumlarda, kas gerginliğini azaltmaya yada hareket kabiliyetini artırmaya destek olabilecek cerrahi müdahaleler gerekebilir.
Serebral palsi tedavisi, kişinin belirli semptomlarına ve gereksinimlerine bağlıdır ve çoğu zaman multidisipliner bir yaklaşım gerektirir.
Bu, doktorlar, fizyoterapistler, iş terapistleri, konuşma terapistleri ve öteki sıhhat profesyonellerinden oluşan bir takımın bir araya gelmiş olarak her kişiye özgü bir tedavi planı geliştirmesi anlamına gelir. Erken müdahale çoğu zaman en etkili neticeleri sağlar, sadece her yaşta tedavi yararlı olabilir.
Bu hastalığın tedavisi için vatanımızda atılan birçok adım bulunuyor.
Türkiye Spastik Çocuklar Vakfı – Cerebral Palsy Türkiye bünyesinde hizmet veren iki rehabilitasyon merkezinden ilki, 2007 senesinde Ulusal Eğitim Bakanlığı’na bağlı olarak Hususi Metin Sabancı Hususi Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi, ismiyle hizmet vermeye başladı.
Daha çok çocuğa hizmet sunabilmek amacıyla ikinci merkezimiz 2018 senesinde Hususi Hıfzı Özcan Hususi Eğitim Rehabilitasyon Merkezi ismiyle açıldı.
İki merkezin toplam kapasitesi 500 talebe. Bu iki merkezde başta Cerebral Palsy olmak suretiyle, yaygın gelişimsel bozukluk, bedensel yada zihinsel engellilik tanılarını almış olan çocuk, ergen ve erişkinlere hizmet verilmektedir. Sunulan hizmetlerde güncel ve bilimsel yaklaşımlar esas alınır.
Hizmet alan kişinin ihtiyacına uygun hususi olarak hazırlanmış bireysel eğitim program ile ruhsal, zihinsel ve fizyolojik gelişim desteklenmektedir.
Kaynak: teknolojipusulasi.com