1926’da İstanbul Papalık Gayriresmi Temsilcisi olarak misyon yapan Monsenyör Angelo Rotta’nın notlarının da yer aldığı kitapta Vatikan’ın 1925’ten 1930’a kadar Türkiye olan münasebetlerine de ışık tutuyor.

Rinaldo Marmara’nın Vatikan Dışişleri Bakanlığı arşivi ışığında kaleme aldığı “Türkiye ileVatikan Diplomatik Bağlantılara Doğru” isimli evraklı katalog yapıtı, İstanbul Aydın Üniversitesi Yayınları etiketiyle piyasaya çıktı.

TÜRKİYE’DE BİRİNCİ

Mevzuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan Rinaldo Marmara, şunları söyledi: “Monsignor Angelo Rotta’nın Vatikan’ın 1925’ten 1930’a kadar Boğaziçi kıyılarındaki gayrı resmi temsilciliğiyle ilgili, Vatikan Dışişleri Bakanlığı arşivlerinden dokümanların yer aldığı katalog, Türkiye’de bir birinci olma özelliğini taşıyor. Arşiv, Türk tarihine ait dokümanlar bakımından da epey varlıklı. Günümüzde çok az araştırmacı Vatikan’ın bu varlıklı arşivlerinden faydalanabiliyor. Bunun ispatı olarak da şimdiye kadar Türkiye’de yapılan araştırmaların kaynakçalarında Vatikan arşiv dokümanlarına rastlanmamasını gösterebiliriz.”

TÜRKİYE DOKÜMANLARI İTALYANCA VE FRANSIZCA

Vatikan Arşivleri’nde Türkiye tarihiyle ilgili evrakların bilhassa de 19’uncu ve 20’nci yüzyıllaraait olanların İtalyanca ve Fransızca olduğunu kaydeden Marmara, “Belgeli kataloğumuzunamacı lisan zorluğunu aşmak ve bunun da tek yolu olarak da Türkçe özetini ve referansısunduğumuz evraklarının İtalyanca ve Fransızca tıpkıbasımını vermek oldu. Böylelikle belgeleriVatikan’dan istemeye gerek kalmıyor. Diplomatik evrakların Dışişleri bölümündebulunmasından ötürü bu evrakları esasen tamamını fotokopi olarak almak mümkün değil. Busebeple evraklı kataloğumuz bunu kıymetli bir kaynak olarak İstanbul Aydın ÜniversitesiYayınları ile araştırmacılara sunduk” dedi.

Sayfa: 344

TÜRK – VATİKAN BAĞLARI

Bu dokümanlar tıpkı vakitte, Cumhuriyetin birinci devrindeki siyasi iklimin bir Katolik yetkili tarafından hangi çerçevede ve nasıl algılandığına dair değerli ipuçları da içeriyor. 1960’ta resmi bağlar başlamadan evvel Vatikan ve Türkiye ortasında dostça alakalar ortaya çıkıyor.

“EN TARAFSIZ ARŞİV”

Rinaldo Marmara “Her devletin arşivi kendi ulusal görüşlerini yansıtmaktadır. Vatikan arşivlerihiçbir milletin devlet görüşünü yahut tesirini yansıtmamaktadır. Bu yüzden Vatikan Arşivlerien tarafsız arşivler olarak kabul edilir. Eşine az rastlanır varlıklı bilgi birikimi Türkiye’yiilgilendiren yüzbinlerce evrak mevcuttur” diye konuştu.

Rinaldo Marmara

RİNALDO MARMARA KİMDİR

Dünyada Vatikan “özel” ya da “gizli” arşivlerine girebilen, orada uzun yıllar çalışabilen az sayıda şahıstan biri olan Rinaldo Marmara; “Osmanlı Başşehrinde Bir Levanten Semti:

Galata- Pera” kitabının muharriri, Pangaltı doğumlu bir Levanten. Kelam konusu kitabı kaleme alırken, raf uzunluğu 87 kilometreyi bulan Vatikan arşivlerinden faydalanan Marmara, Fransa Montpellier Paul Valery Üniversitesi’nde Bizans’tan günümüze Latin ve Levanten cemaatinin kuruluş, yükselme ve gerileme periyotları hakkında doktora yaptı.

50’ye yakın kitabı bulunan Marmara, Türkiye Katolik Manevî Reisler Kurulu’nun resmi tarihçisi ve Vatikan tarafından verilmiş  “Chevalier de I’Ordre de Saint-Gregoriele Grand” ve Polonya Cumhuriyeti tarafından verilen “Bene Merito” nişanlarının sahibidir.

Ergül Tosun

Kitap sayfası için irtibat:

ergul.tosun@ensonhaber.com